Analityka kosztowa – przejdźmy do twardych faktów!

Autor:
Rafał Dados

Analityka kosztowa – przejdźmy do twardych faktów!

Presja na optymalizację kosztów, utrzymanie konkurencyjności oraz zapewnienie ciągłości dostaw rośnie z każdym rokiem. Odpowiedzią jest analityka kupiecka, która precyzyjnie identyfikuje źródła kosztów i wskazuje konkretne obszary do ich optymalizacji.

Twarde fakty z ostatnich trzech lat:

Średni wzrost globalnych kosztów energii: indeks cen energii Banku Światowego wzrósł łącznie o 29% w latach 2022–2024 (World Bank Commodity Markets Outlook – IV 2025).
Średnia dynamika płac w UE: według Eurostatu godzinowe koszty pracy zwiększyły się łącznie o około 13% (Eurostat Euro‑indicator, 19 III 2025).
Koszt frachtu kontenera Azja → Europa: stawka FBX11 na koniec I kw. 2025 była nadal ponad dwukrotnie wyższa niż średni poziom z 2019 r. (F reightos Baltic Index, 28 I 2025).

Rozbicie kosztów kluczem do skutecznej analityki

Dokładne rozbicie struktury kosztowej produktu lub usługi pozwala wskazać obszary o największym potencjale poprawy. Dobrym przykładem jest analiza kosztu usług ochrony w kontekście wzrostu ustawowej płacy minimalnej.

Wzrost płacy minimalnej a koszt świadczenia usług ochrony

Wynagrodzenia stanowią największą część kosztu ochrony fizycznej, dlatego każda zmiana ustawowej płacy minimalnej szybko przekłada się na ofertę cenową dostawców. Jeżeli płaca minimalna rośnie o 20%, stawka za godzinę ochrony może wzrosnąć nawet o 12–18%, w zależności od udziału wynagrodzeń w strukturze ceny.

Innowacja redukująca koszty pracy – zdalne wieże monitoringu z analityką wideo AI

Coraz więcej firm ochroniarskich wdraża wieże monitoringu wyposażone w kamery PTZ, głośniki i analitykę obrazu opartą na sztucznej inteligencji. Urządzenie zastępuje fizyczny patrol nocny: kamera wykrywa ruch, klasyfikuje zdarzenie (np. intruz vs. zwierzę), a centrala operacyjna może zdalnie wydać komunikat głosowy lub wezwać interwencję.

Przykład wdrożenia:

instalacja 4 wież 360° pozwoliła zredukować liczbę ochroniarzy z 6 do 2 na zmianie,
całkowity koszt ochrony spadł o 35% mimo wzrostu płacy minimalnej,
ROI inwestycji w system wyniósł 14 miesięcy.

Dla kupca oznacza to, że zamiast akceptować liniowy wzrost stawek godzinowych, może negocjować z dostawcą model „technologia + operator zdalny”, w którym udział kosztu pracy maleje, a jakość ochrony pozostaje wysoka.

Kluczowe jest zrozumienie całkowitego kosztu posiadania (TCO) usługi – tylko spojrzenie na pełen cykl życia oraz wszystkie bezpośrednie i pośrednie koszty pozwala podejmować naprawdę opłacalne decyzje zakupowe.

Wzrost OEE u dostawcy a obniżenie kosztów komponentu

Innym silnym lewarem kosztowym jest wskaźnik efektywności całkowitej (OEE – Overall Equipment Effectiveness) po stronie dostawcy. Poprawa OEE na jego liniach produkcyjnych – lepsza dostępność maszyn, wyższa wydajność i wyższa jakość części – przekłada się bezpośrednio na niższe koszty jednostkowe. Przykładowo, podniesienie OEE z 70% do 85% może obniżyć cenę komponentu nawet o kilkanaście procent dzięki redukcji przestojów i strat materiałowych.

Linear price–performance w praktyce zakupowej

Kupcy, dzięki wygodzie AI, coraz częściej stosują liniowy model cenowy (linear price–performance), aby szybko ocenić, czy dostawca oferuje konkurencyjne warunki przy zmiennych parametrach produktu. Załóżmy, że kupujesz profile aluminiowe o różnych przekrojach, gdzie cena powinna rosnąć liniowo wraz z wagą metra bieżącego.

Zbierz dane – poproś dostawcę o arkusz z cenami jednostkowymi i wagą poszczególnych profili.
Wykres cena vs. waga – utwórz wykres punktowy i dopasuj linię trendu.
Zidentyfikuj odchylenia – profile powyżej linii trendu są przewartościowane; te poniżej mogą być okazją lub błędem.
Rozpocznij negocjacje – skup się na największych odchyleniach, pytając o uzasadnienie kosztowe (np. niestandardowy stop, dodatkowa obróbka) i dążąc do wyrównania cen do poziomu linii trendu.

Doświadczenie pokazuje, że wykorzystanie takiego modelu – którego równanie cenowe w milisekundy wyznacza sztuczna inteligencja, np. ChatGPT – pozwala uzyskać 5–10% oszczędności w wartości całego kontraktu bez zmiany specyfikacji materiałowej. Kluczowy jest dobór grupy asortymentowej do takiej analizy.

Więcej o analityce kosztowej dowiesz się na naszym warsztacie. Szczegóły pod linkiem:https://eveneum.com/produkt/analiza-kupiecka-i-oszczednosci/

Rafał Dados
18 lat doświadczenia w zakupach projektowych oraz strategicznych. Od 10 lat współwłaściciel Eveneum, firmy wyspecjalizowanej w doradztwie i szkoleniach dla zakupów w branżach wymagających budowania relacji i zaufania pomiędzy partnerami. Jego specjalnością jest wsparcie klientów w zakresie zakupów projektowych i wczesnego zaangażowania dostawców i działu zakupów w prace rozwojowe. Realizuje projekty typu negocjacje na zlecenie, poszukiwania dostawców oraz negocjowania warunków współpracy w imieniu Klientów. Prelegent konferencji zakupowych w kraju i zagranicą. Wykładowca kierunku zakupowego na Uniwersytecie Jagiellońskim.